Lespakket (alleen voor scholen)
Kern van het lespakket is een documentaire van 18 minuten, getiteld Wat kunnen ze nou met ons doen? In deze korte film vertellen vier ooggetuigen over hun ervaringen. Hun woorden worden afgewisseld met beelden van vrije, spelende kinderen nu.
Indringende film en bronnen
Na het bekijken van de film gaan de leerlingen werken met bronnen uit de levens van de ooggetuigen. De holocaust heeft hen gemaakt tot overlevenden, die het geluk hadden niet te zijn vermoord. Hoe dit kon gebeuren, wordt duidelijk door hun ‘schaduwgeschiedenis’ te onderzoeken: die van hun zussen die wél zijn omgebracht.
Ooggetuigen
Een van de geïnterviewden is Koos Valk, die in 1940 zes jaar was. Jules Bohnen, de interviewer: “Koos liet weten: ik vertel het nog één keer en dan nooit meer, dan gaat het boek dicht. Het viel hem zwaar, net als de anderen.”
Valk op de dvd:“Ik voelde me in Vught heel verlaten en paniekerig. Een tante had gezegd: je kunt er spelen, er is veel zand en je krijgt snoep. Ja, mijn tante kon het mooi vertellen…”
Didactische aspecten
- Het materiaal is in eerste instantie gemaakt voor leerlingen van 2 en 3 VMBO, maar is inmiddels ook gedifferentieerd naar onderbouw havo en vwo. In de praktijk blijkt het pakket ook goed te werken in groep 7 en 8 van het PO.
- Inhoudelijk doel van het educatieve materiaal is het personifiëren en visualiseren van de geschiedenis van het Kindertransport uit Vught, als onderdeel van de jodenvervolging in Nederland.
- Er is gekozen voor persoonlijke verhalen, in zowel de documentaire als het educatief pakket. Op deze manier wordt identificatie en inleving met de kinderen van toen mogelijk gemaakt. Met behulp van foto’s, brieven en andere bronnen zijn de verhalen van de kinderen verweven met historische gebeurtenissen, zoals de anti-joodse maatregelen, razzia’s, concentratiekampen en deportaties. Thema’s als vooroordelen en discriminatie vloeien voort uit het verhaal, en worden in het afsluitende verwerkingsdeel expliciet behandeld.
- De nadruk ligt bewust niet op de gruwelen van de holocaust. Vernietigingskamp Sobibor komt alleen aan de orde als eindstation van het Kindertransport. Daarnaast worden bewust enige – spaarzame – hoopgevende aspecten belicht, zoals steun, vertrouwen en menselijkheid.
- Het lesmateriaal sluit aan bij de formele onderwijsdoelen van geschiedenis en maatschappijleer en helpt de leerlingen het ‘zware’ verhaal te verwerken.
- Het basispakket gaat uit van drie lessen. De uitgebreide docentenhandleiding reikt voorts verdiepingsmogelijkheden aan.
NB: Voor meer informatie zie de docentenhandleiding.
Gebruikerscommentaren
Enkele reacties van docenten nadat ze met het lespakket hebben gewerkt:
“De film raakt ook als je hem een tweede keer ziet. Juist omdat het niet de gruwelen laat zien.”
“De beelden van de kinderen werkt goed. Dat het geen zwart/wit film is maar nu speelt, maakt het aansprekender en heftiger.”
“De foto’s kunnen ook anders gebruikt worden. Je kan een ander verhaal vertellen.”
“In het materiaal zit iets waardoor je vanuit jezelf gaat denken.”
“Deze verhalen passen bij allerlei thema’s. Een gastspreker kan daar wat aan toevoegen wat betreft discriminatie.”
“Een link leggen naar de actualiteit kan goed.”
“Het persoonlijke verhaal maakt het heel bijzonder.”
“Nieuwe invalshoeken, aansprekende voorbeelden, nieuwe ideeën.”
Bezoek kamp Vught
Om het pakket te gebruiken is het niet noodzakelijk om het voormalig kamp Vught te bezoeken. Maar het geeft wel een meerwaarde. Gaat u met uw klas naar Nationaal Monument Kamp Vught? Geef dan door dat u gebruik maakt van het lespakket Joodse kinderen in kamp Vught !